मनको न्यानोपन, मस्तिष्कको चपलता र आत्माको नीरवता—यी तीनले मिलेर सन्तुलन बनाउँछन्। कुनै एक बढी भयो भने असन्तुलन सुरु हुन्छ। ध्यान भनेको यो तीनको मिलन हो, conflict होइन। मन त पानी हो, मस्तिष्क हावा, आत्मा आकाश। पानी हल्लिए हावा अस्थिर हुन्छ, अनि आकाश ढाकिन्छ। अध्यात्म भनेको आकाश खुला राख्ने कला हो, जसले हावा र पानी दुबैलाई सहज चल्न दिन्छ।
जब म ध्यानमा बस्छु, म सोच्दिनँ—म हेर्छु। म बुझ्दिनँ—म महसुस गर्छु। म चाहन्नँ—म स्वीकृति दिन्छु। हरेक साससँग एउटा स्वतन्त्रता जोडिएको हुन्छ, जुन म भुल्छु। म सास नियन्त्रण गर्न खोज्छु, सासले म नियन्त्रित हुन्छ। यही उल्टो प्रवाह नै संघर्ष हो। जस दिन मैले साससँग सहकार्य गर्न सिक्छु, त्यस दिन म अध्यात्मिक विज्ञान बुझ्न थाल्छु—control होइन, coordination।
संसार भित्र शान्ति खोज्नु भनेको समुद्रमा नुन खोज्नु जस्तै हो। शान्ति बाहिर होइन, यो awareness को subproduct हो। awareness जाग्यो भने शान्ति आफैं फुल्छ। त्यसैले ध्यान ‘पाइने’ कुरा होइन—‘झल्किने’ कुरा हो। जसरी सूर्य आउँदा अन्धकार भाग्छ, त्यस्तै चेतनाको उज्यालो आउँदा भ्रम र दुख आफैं पग्लिन्छ। शान्ति त effortless grace हो, जसको मूल्य केवल सजगता हो।
